Denkfouten bij angst

Wanneer je een angststoornis hebt heb je angstige gedachten. Dat is niet zo moeilijk te bedenken. Deze gedachten zitten meestal vol zogenaamde denkfouten. Vandaag schrijf ik daarom een blog over veel voorkomende denkfouten bij angst.

In de groepstherapie die ik heb gehad hebben we het hier regelmatig over gehad. “Welke denkfout maak je nu?” Het zijn dingen waar je misschien normaal gesproken niet bij stilstaan, maar als je angsten hebt is het soms wel handig om dit toch te doen. Wanneer je weet dat je een denkfout maakt, kan het een stuk makkelijker zijn om je gedachten om te buigen.

Goed, nu het lijstje:

• Toekomst voorspellen. Dit spreekt eigenlijk voor zich, je doet voorspellingen over de toekomst die veelal negatief zijn en daardoor word je angstig. “Ik zal die baan toch niet krijgen” of “ik zal dat vast weer niet kunnen” zijn voorbeelden van gedachten die bij toekomst voorspellen horen.
• Zwart-wit-denken. Ook wel alles-of-niets denken. “Niemand vindt mij aardig” is een voorbeeld van zo’n gedachte..
• Negatief filteren. Hierbij focus je je alleen op alle negatieve dingen die gebeuren en daarbij laat je de positieve dingen die heus ook gebeuren links liggen. Je kunt natuurlijk kijken naar de keren dat iets niet is gelukt, maar vaak is er ook best een keer dat het wèl is gelukt. Misschien minder vaak en ben je niet tevreden, maar die ene positieve gebeurtenis is en blijft ook belangrijk om te onthouden.
• Gedachten lezen. De gedachten van anderen kun je niet weten. Iedereen heeft zijn/haar eigen gedachten. Vaak vullen mensen met angst heel veel voor anderen in. “Hij vindt mij niet aardig” of “ze vinden mij raar” kunnen gedachten zijn die bij het kopje ‘gedachten lezen’ horen. Je weet het niet, maar je vult voor ze in en die gedachten geven jou een angstig gevoel. Mensen gebruiken wel eens het geheugensteuntje NIVEA voor zichzelf: Niet Invullen Voor Een Ander (overigens krijg ik er altijd een beetje de kriebels van, van die uitdrukking, maar als ‘ie je helpt.. waarom niet?).
• Doemdenken. Deze manier kent denk ik iedereen wel. Iemand komt even wat later en direct schieten allerlei vreselijke dingen door je hoort. Je hebt ergens een pijntje en direct denk je dat er iets vreselijk ergs aan de hand is. Dit zijn vormen van doemdenken.
• Alles op jezelf betrekken. Dit is een denkfout die gemaakt wordt wanneer er heel erg veel van het negatieve wat er gebeurt op zichzelf wordt betrokken. Neem bijvoorbeeld een ruzie met een familielid. Dit is niet alléén jouw fout, de ander heeft hier ook een aandeel in gehad. In je eentje kun je namelijk geen ruzie maken (hooguit met jezelf).
• Anderen de schuld geven. Dit is het tegenovergestelde van alles op jezelf betrekken. Je geeft anderen de schuld van al het negatieve dat er gebeurt. Hierbij kun je denken aan gedachten als “het is de schuld van mijn ouders dat ik nu ongelukkig ben” of “dat ik niet naar die verjaardag ben gegaan is haar schuld”.
• Emotioneel redeneren. Dit is ook iets wat ik vaak bij mensen voorbij zie komen, en natuurlijk ook bij mezelf. Wanneer je je om wat voor reden dan ook een mislukkeling voelt, kan het zijn dat je denkt “ik bén een mislukkeling”, terwijl niet zo is. Het voelt alleen zo, en doordat je van je gevoelens feiten maakt ga je geloven dat dit ook echt zo is.
• Het positieve onderwaarderen. Vaak voelt het alsof een aardige opmerking minder belangrijk is dan een onaardige opmerking. De onaardige opmerking blijft vaak veel langer hangen dan de aardige opmerking. Dat is gek, want eigenlijk zijn allebei die opmerkingen evenveel waard. Wanneer je het positieve onderwaardeert kan het zijn dat je je erg slecht gaat voelen.

Dit waren ze voor nu. Er zijn nog meer (veelvoorkomende) denkfouten, maar voor nu wilde ik even alleen deze behandelen. Ik ben heel benieuwd of jullie deze veelvoorkomende denkfouten bij angst al kenden. Ik denk dat het kan helpen om je bewust te zijn van de denkfouten die je maakt, omdat je daarmee in kunt zien dat je gedachten niet altijd kloppen. Hier moet je natuurlijk wel voor open staan, anders zul je wellicht geen van deze vormen van denkfouten bij jezelf herkennen.

Maak jij wel eens denkfouten die in dit lijstje staan? Wil je delen welke? Denk je dat je bewust zijn van denkfouten kan helpen om je minder angstig te maken?

Liefs

Misschien vind je dit ook leuk om te lezen

“Ik durf geen medicatie te slikken” Wat is een angststoornis? 7 dingen die je vooral níét moet zeggen tegen iemand met angst Angst voor terrorisme